Nadchodzący rok podatkowy na gruncie dynamicznie rozwijających się zmian w obszarze prawa handlowego i podatkowego odbywających się na tle kolejnej już fali epidemii COVID-19 w skali krajowej oraz międzynarodowej zdecydowanie można określić rokiem pełnym wyzwań dla przedsiębiorców oraz specjalistów z branży finansowej i prawnej. Jednym z nich będzie konieczność stawienia czoła nadchodzącym zmianom w krajowym prawie podatkowym wywołanym przez nowe uregulowania prawne zaprezentowane i przyjęte na mocy nowelizacji ustaw podatkowych w ramach Polskiego Ładu, które w przeważającej większości wejdą w życie już od 1 stycznia 2022 roku.
Odbiorcami przyjętych zmian będą przede wszystkim podatnicy podatków dochodowych, w tym przedsiębiorcy korzystający z uproszczonego opodatkowania podatkiem dochodowym w formie ryczałtu ewidencjonowanego. W tym zakresie ustawodawca przewidział znaczące zmiany dla podatników obejmujące m.in. sposób ustalania i obliczania składki zdrowotnej opłacanej przez przedsiębiorcę do ZUS, a także zmiany w wysokości stawek opodatkowania dla konkretnych branż.
Zmiany w sposobie naliczania składki zdrowotnej
Wśród rewolucyjnych zmian wprowadzonych za pośrednictwem Polskiego Ładu wyróżnić można zmiany w sposobie naliczania składki zdrowotnej. Tym samym warto zaznaczyć, że dotychczas wysokość składki zdrowotnej była ustalana odgórnie przez prawodawcę w stałej wysokości przypadającej na dany rok podatkowy i stanowiła zadeklarowaną kwotę w wysokości 9% podstawy obliczenia składki, wynoszącej nie mniej niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (W 2021 roku ubezpieczenie zdrowotne nie mogło być niższe od kwoty 381,81 zł, obliczonej dla podstawy wymiaru składki – 4 242,38 zł). Od 1 stycznia 2022 roku zmianie ulega podstawa wymiaru składki zdrowotnej, która dla podatników opłacających ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zależna będzie od tzw. progów przychodowych. W rezultacie sposób naliczenia składki zdrowotnej będzie prezentował się następująco:
- dla osób fizycznych o rocznych przychodach do 60 tys. zł – 9% podstawy wymiaru składki w wysokości 60% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku – dalej: przeciętne wynagrodzenie (ok. 300 zł/msc);
- dla osób fizycznych o rocznych przychodach w przedziale: 60-300 tys. zł – 9% podstawy wymiaru składki w wysokości 100% przeciętnego wynagrodzenia (ok. 500 zł/msc);
- dla osób fizycznych o rocznych przychodach powyżej 300 tys. zł – 9% podstawy wymiaru składki w wysokości 180% przeciętnego wynagrodzenia (ok. 900 zł/msc).
Warto zaznaczyć, że do tej pory podatnik miał również możliwość pomniejszenia zaliczki na podatek dochodowy o częściową wartość opłaconej składki zdrowotnej w wysokości 7,75% podstawy wymiaru składki, przy obowiązującym wymiarze 9% (w 2021 roku wartość składki zdrowotnej do odliczenia od podatku wynosiła w skali miesięcznej 328,78 zł). Natomiast nowelizacje wprowadzone w ramach Polskiego Ładu zakładają likwidację możliwości odliczania składki zdrowotnej od wartości należnego ryczałtu, co w konsekwencji może przyczynić się do znaczącego wzrostu zobowiązań publicznoprawnych i obciążenia fiskalnego nakładanego na podatników.
Nowa definicja „wolnego zawodu”
W ramach nowelizacji ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne zmianie ma ulec także definicja wolnego zawodu zawarta w art. 4 ust. 1 pkt 11 przytoczonej ustawy. W nowym brzmieniu zakres definicyjny obejmie pozarolniczą działalność gospodarczą wykonywaną osobiście przez: tłumaczy, adwokatów, notariuszy, radców prawnych, biegłych rewidentów, księgowych, agentów ubezpieczeniowych, agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające, brokerów reasekuracyjnych, brokerów ubezpieczeniowych, doradców podatkowych, doradców restrukturyzacyjnych, maklerów papierów wartościowych, doradców inwestycyjnych, agentów firm inwestycyjnych oraz rzeczników patentowych. Zmiana polega na zawężeniu definicji wyłączając z niej zawody z branży medycznej, takie jak: lekarz, lekarz dentysta, lekarz weterynarii, technik dentystyczny, położna, pielęgniarka, psycholog oraz fizjoterapeuta, co w konsekwencji spowoduje ograniczenie w wyborze formy opodatkowania dla niektórych branż. Bez zmian pozostanie jednak zapis, że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu.
Zmiany w wysokości stawek opodatkowania
Pozytywnym aspektem zmian w obrębie opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest obniżenie stawek opodatkowania dla świadczenia niektórych usług. W ramach planowanych nowelizacji przewiduje się obniżenie stawki opodatkowania z 15% do 12% przychodów ze świadczenia usług związanych z usługami z branży IT, w tym: wydawania pakietów gier komputerowych, pakietów oprogramowania systemowego i użytkowego, a także doradztwa w zakresie sprzętu komputerowego, oprogramowania i zarządzania siecią oraz systemami informatycznymi. Korzystna zmiana dotyczy również przedsiębiorców świadczących usługi w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86), innych niż świadczone w ramach wolnych zawodów, architektoniczne i inżynierskie, usług badań i analiz technicznych (PKWiU dział 71) oraz usług w zakresie specjalistycznego projektowania, dla których stawka opodatkowania ma zmniejszyć się z 15% do 14%. Należy podkreślić, że nowe regulacje mogą okazać się także szczególnie korzystne dla specjalistów z branży medycznej, których profesja mimo, iż straciła status wolnego zawodu, zyskała możliwość klasyfikacji świadczenia usług jako usług w zakresie opieki zdrowotnej (PKWiU dział 86) ze stawką opodatkowania 14%, co w porównaniu z obecnymi przepisami stanowi spadek stawki opodatkowania z 17% do 14% przychodów ze świadczenia usług.
Przyjęty przez Sejm Polski Ład wprowadza nową rzeczywistość podatkową dla przedsiębiorców korzystających z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Zmiany wywołane przyjęciem założeń Polskiego Ładu mogą doprowadzić do znaczących zmian w sposobie prowadzenia działalności gospodarczej przez podatników oraz planowania przyszłości prowadzonego biznesu. Nowy stan prawny wymaga bowiem nie tylko złożonej analizy przepisów podatkowych, lecz wymusza konieczność dostosowania bieżącej działalności operacyjnej pod nakładane przez ustawodawcę obowiązki podatkowe. Nadchodzący nowy rok podatkowy będzie wiązał się jednak nie tylko z nowelizacją przepisów, lecz zmianą dotychczas obowiązujących limitów przychodów ograniczających opodatkowanie ryczałtem. Tym samym, w 2022 roku w myśl obowiązujących przepisów podatkowych, podatnik straci prawo do opodatkowania ryczałtem, jeżeli w roku poprzednim uzyskał przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie lub uzyskał przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności przekroczyła 9 188 200 zł.
Agnieszka Dobras
Certyfikowana główna księgowa
